Becel, margarine en roomboter.. Gezond of niet? Vet lastig!

De ene boter is de andere niet. Zo is roomboter slecht vanwege het hoge vetpercentage en is Becel goed voor onze hart- en bloedvaten. Toch? Juist dit ‘goede’ product is in 2012 uitgeroepen door Foodwatch als het meest misleidende product van 2012. Dit, vanwege de misleidende boodschap die Becel verbindt aan het product Becel Pro-Activ dat goed zou zijn voor de hart- en bloedvaten. Maar waarom wordt het ons dan toch zo ingeprent dat cholesterol slecht is en Becel gezond voor ons is? Om te begrijpen waarom de ene boter beter is dan de andere, leggen wij hier eerst uit wat het verschil is tussen boter, margarine en Becel.

Margarine en het begin van boter

Eind 19e eeuw brachten twee groothandelaren in boter hun product naar Engeland. Kort erna maken zij kennis met het gouden handelsproduct wat veel goedkoper is dan het oorspronkelijke (room)boter: margarine. In 1927 bundelen de twee groothandelaren hun krachten en beginnen samen de Margarine Unie. Vervolgens zetten zij samen met de Lever Brothers uit de U.K. een nieuw bedrijf op: Unilever. Omdat mensen meer te besteden krijgen, zakt de verkoop van margarine doordat gewone boter gezonder (en lekkerder!) is. Margarine bevat op dat moment minder voedingsstoffen dan boter en zodoende wordt er in 1935 vitamine A, D en E aan toegevoegd. Zo wordt er met campagnes nadrukkelijk verteld dat margarine een gezondere keuze is dan gewone boter. Wat zij er niet bij vertelden is dat de margarine vele schadelijke bijproducten bevat die niet bepaald 'gezond' kunnen worden genoemd.

Introductie Becel

In 1960 kwam de gedachte op gang dat verzadigd vet zou leiden tot hart- en vaatziekten. Dit komt omdat verzadigd vet het cholesterolgehalte verhoogd en dit zou plaquevorming in de hart- en bloedvaten veroorzaken. Vanuit de medische wereld werd er gevraagd naar een product dat cholesterolverlagend werkt. Unilever kwam toen met het product Becel. Dit product bevat veel onverzadigde vetten (linolzuur) wat cholesterolverlagend zou werken en dus het risico tegen hart- en bloedziekten zou verlagen. Nadat Unilever Becel introduceerde in 1962 kwam de margarineverkoop pas echt op gang. Eerste instantie kan Becel alleen bij de apotheek gehaald worden, maar eind jaren ’60 wordt het in massaproductie verkocht in elke supermarkt. Vanwege de hoeveelheid plantaardige onverzadigde vetten (linolzuur) leek dit een betere optie dat de vette roomboter en transvetvolle margarines.

Skeptici Becel

In februari dit jaar zijn de resultaten van een oud onderzoek weer in het nieuws gekomen. Volgens dit onderzoek zou een hoge inname van linolzuur (aanwezig in Becel) het overlijden aan hart- en vaatziekten verhogen, terwijl de inname van verzadigd vet dit zou verlagen. Alhoewel deze resultaten verouderd en niet helemaal betrouwbaar waren, heeft Becel vaker sceptische reacties gekregen. Dit komt vooral door de aanwezige transvetten en linolzuur (omega-6).

Linolzuur

Er zijn twee soorten omega-6 vetten: linolzuur en gamma-linoleenzuur (GLA). Terwijl er door voedingsdeskundigen al meer dan 50 jaar wordt verteld dat het verhogen van linolzuur de gezondheid verbetert en verzadigd vet vermeden dient te worden, moet dit toch in twijfel worden getrokken. Omega-3 en Omega-6 vetten zijn beide essentieel voor het lichaam. Deze kun je alleen met de voeding binnenkrijgen en kan het lichaam niet zelf aanmaken. De ideale verhouding tussen omega-3 en 6 is 1:1 tot 1:4. In Nederland krijgen wij te veel omega 6 binnen, wat negatieve effecten heeft op de gezondheid. Vetzuurspecialisten erkennen dat veel linolzuur hartinfarcten kan uitlokken en ontstekingsprocessen en afwijkingen van het immuunsysteem zoals reuma, astma en kanker kan veroorzaken. Zodra wij meer dan vier keer de hoeveelheid omega 6 dan omega 3 binnenkrijgen is het lichaam minder gevoelig voor het bloedsuiker regulerende hormoon insuline. Zodra de bloedsuiker niet goed gereguleerd kan worden leidt dit tot een hogere kans voor diabetes. Ook de NOS kwam dit jaar met het nieuws dat omega-6 vetzuren mogelijk ongezond zijn. In Nederland krijgt met 20 tot 30 keer te veel omega-6 binnen, wat ook mede door de margarines in stand wordt gehouden.

Transvetten

Margarine bevat onverzadigde vetzuren die van nature eigenlijk vloeibaar zijn. Een manier om ons boterhammetje ermee te kunnen smeren is om deze te harden. Het bijproduct hiervan zijn transvetten, erg schadelijk voor de gezondheid. In 1990 kwam men erachter dat transvetten het cholesterolgehalte verhogen en dat zij de kans op hart- en vaatziekten vergroten. Ook geven transvetten een verslechtering van de LDL/HDL-verhouding. Ze geven chronisch verhoogde insulinewaarden waardoor er een verhoogde kans op diabetes is. Ook hebben ze een negatieve invloed op de omzetting van omega-3 vetzuren. Na 1990 werd het erkend dat transvetten schadelijk zijn voor hart- en bloedvaten. Pas na 1995 kwam Unilever met een margarine die een kleinere hoeveelheid transvetten bevat, maar ze bevinden zich nog steeds in de margarines. In principe bevat elke margarine kunstmatig geharde plantaardige vetten die schadelijk zijn voor de biologische werking van het lichaam.

Onze conclusie margarine en Becel

Alhoewel wij kennis van voeding en gezondheid hebben door jarenlange confrontatie en zelfonderzoek, zijn wij geen wetenschappers. Wij kunnen je niet vertellen wat 100% goed en 100% fout is, in de voeding- en sportindustrie is deze lijn altijd erg beweeglijk. Wat met zekerheid gezegd kan worden is dat er geen direct verband is tussen het eten van Becel en een vermindering van hart- en vaatziekten. Door de aanwezige plantensterolen verlaagt Becel het cholesterol. Dit zou dan het enige ‘voordeel’ zijn voor mensen die zo hun cholesterol willen verlagen. De fout bij Unilever ligt dat zij het product naar buiten communiceren als één die goed is voor de hart- en bloedvaten. De gedachte hierachter is het feit dat Becel de cholesterol verlaagd, en dat een verlaagd cholesterol in verband wordt gebracht met een verlaagde kans op hart- en vaatziektes. Maar er is nog geen één onderzoek dat een causaal verband heeft gevonden tussen een verlaagd aantal hart- en vaatziekten en het eten van Becel. Op de reactie als meest misleidende product van 2012 reageert Unilver dat Becel pro-active uitsluitend bedoeld is voor mensen die hun cholesterolgehalte willen verlagen. Voor mensen die geen verhoogde cholesterol waarde hebben, maar het toch willen eten, zijn er geen gezondheidsrisico’s volgens Unilever. Daarentegen geven ze wel aan dat Becel mogelijk niet geschikt is voor vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven.

Ons advies:

Gebruik roomboter of kokosolie. Becel mag dan misschien de cholesterol verlagen, maar wij kiezen liever voor een holistische aanpak. Sporten, gezond eten en niet roken is een veel effectievere manier om het hart en de bloedvaten gezond te houden en de risico’s op vasculaire ziekten te verlagen. Ons lichaam heeft vetten nodig, kies dan ook voor de juiste vetten zoals roomboter of kokosolie. Zolang je roomboter niet 3 cm dik op je brood doet raakt hier geen ader van verstopt en kom je ook geen 5 kilo aan. Er zijn vele onderzoeken gedaan naar mensen in primitieve gebieden die alleen maar gebruik maken van verzadigde vetten. Deze mensen hebben vaak betere bloedwaardes en algemeen een betere spier- en hartconditie. Natuurlijk zijn hier meerdere factoren op van invloed, maar het laat wel zien dat deze producten geen kwaad kunnen. Kokosvet is ideaal om mee te bakken, braden, frituren of gewoon zo op brood te eten. Kokosolie is perfect om te verhitten omdat het niet oxideert bij een bepaald aantal graden, in tegenstelling tot vele andere soorten oliën en boters. Zodra boter gaat oxideren komen er giftige stoffen vrij die weer een schadelijk effect hebben op ons lichaam.

Bronnen:

• http://www.verlaagcholesterol.nl/becel-proactiv
• NOS nieuws. Omega-6 mogelijk ongezond. 6 februari 2013
• De cholesterol leugen van Prof. dr. Walter Hartenbach Weingärtner (2008),'Vascular Effects of Diet Supplementation With Plant Sterols', Journal of the American College of Cardiology, Vol.51
• Jacobsen et al. (2009),'Major types of dietary fat and risk of coronary heart disease: a pooled analysis of 11 cohort studies', American journal of clinial nutrition Mozaffarian (2012),'Omega-6 fatty acids and cardiovascular disease'